Suriye’de Baas Rejimi Neden Bu Kadar Kolay Çöktü?

Dr. Ağid Ganem’in (Suriye asıllı Fransız, Uluslararası Politika, Ortadoğu uzmanı) bir soruya cevabı:

Soru: Bu durumu bekliyor muydunuz? Görüşünüz nedir? Her soruya 7 dakika süreniz var.

Cevap:
Kısa bir sessizlikten sonra moderatöre teşekkür edip katılımcıları selamlayan Dr. Ganem şu şekilde yanıtladı:

“Yaşananları birçok kişi gibi ben de öngörüyordum çünkü bu bir zorunluluktu. Ancak yaşananların zamanlaması ve Esad rejiminin bu kadar hızlı çöküşü konusunda bir fikrim yoktu. Esad’ın çöküşünü bu kadar hızlandıran üç temel faktör olduğunu düşünüyorum:”

1. Jeopolitik Faktör:

“Rejimin varlığını üç müttefik sürdürüyordu: Rusya, Hizbullah ve İran. Bugün bu üçlünün durumu ciddi şekilde zayıfladı:
• Rusya: Ukrayna’da sıkışmış durumda ve bu savaşı bir şekilde ‘kazanan’ taraf olarak bitirmenin yolunu arıyor. Suriye artık Rusya’nın öncelikli bir meselesi değil.
• Hizbullah: İsrail’in 7 Ekim’i bahane ederek Ortadoğu’yu kendi istediği şekilde yeniden şekillendirmeye çalıştığı savaşta ağır kayıplar veriyor. Bu, Hizbullah’ın omurgasını kırdı.
• İran: Bölgedeki en önemli kozu olan Hizbullah’ı kaybettiği için stratejik olarak zayıf. Aynı zamanda içeride halkın artan baskısı ve ekonomik çöküşle boğuşuyor.”*

“Bu üçlünün zayıflaması, Esad rejiminin çöküşünü kaçınılmaz hale getirdi.”

2. Ekonomik Faktör:

“Esad rejimi, Suriye’yi 13 yıldır bir savaş ekonomisiyle yönetiyordu. Hiçbir konuda müzakere yapmadı, hiçbir taviz vermedi. Halkın büyük kısmı hayatta kalma mücadelesi veriyordu; bir elektrik saati bile gökten bir lütuf gibi görülüyordu. Her şey, insanların rejime bağımlılığını artıran kart sistemine bağlanmıştı. Öte yandan, servetlerini göstermekten çekinmeyen ve halkı daha da kızdıran bir grup fahiş zengin, ülkenin kalan kaynaklarını paylaşarak toplumun önünde adeta bir aşağılama sergiliyordu.”

“2016 ile düşüş anı arasında Esad, Suriye toplumunda köklü değişiklikler yaparak sahneden onurlu bir şekilde çekilebilirdi. Ancak bu fırsatı değerlendiremedi. Zekâ eksikliği vardı ve Suriye’yi bir kraldan çok, kişisel mülkü olarak görüyordu. Bir keresinde mültecilerle ilgili bir soruya verdiği ‘Daha homojen bir halk oldu, ne var bunda?’ cevabı, onun bu yaklaşımını özetliyordu.”

3. Sosyal Faktör:

“Gençlik, öfke içinde kaynıyordu. Gelecek arıyor ama önlerinde kapıların kapalı olduğunu görüyordu. Mücadele ruhuyla müzik gibi araçlarla direnmeye çalışıyorlardı. Geçen Mayıs ayında bu konuda bir makale yayınlamıştım. Daha da önemlisi, bu direniş Suriye halkının tüm kesimlerini kapsıyordu. Özellikle Esad rejiminin kıskacı altında ezilen Alevi toplumu içindeki bastırılmış öfke beni hayrete düşürüyordu.”

“Bugün gördüğüm bu devrim, 2011’in devamı değil; 2011’in hatalarından ders almış, tüm Suriye halkını kucaklayan yeni bir devrim. Bu devrimin başlangıcını, Süveyda’daki itaatsizlik ve Dera’daki barışçıl direniş olarak görüyorum. Rejim, bu sefer onları şiddetle bastırmaya cesaret edemedi.”

Devrimin Hızlı Zaferi Hakkında:
“Hızlı zafer konusuna gelince, ordu bu kez Esad için savaşmak istememiş olabilir. Daha önce defalarca onun için savaştılar ama karşılığında sadece aşağılanma ve halkın nefretini kazandılar.”

Sonuç:
“Bu üç faktör, diktatörün çöküşüne ve devrimin zaferine katkıda bulundu.”

Tercüme: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
26.12.2024 Üsküdar