İyi ve Sâlih İnsanların Derecesi

İyi ve Salih İnsanların Derecelerini Öğrenelim

İnsanlara faydalı olmak ve hayır işleri yapmak, cennete girmenin sebeplerinden biridir. Bu, Allah Teâlâ’nın sevdiği, yapan kişiyi yücelttiği amellerdendir. İbn Teymiyye (ra) şöyle der:
“Kim ebrar (iyi ve erdemli kimseler) derecesine ulaşmayı ve iyilere benzemeyi arzu ediyorsa, her gün güneş doğduğunda Allah’ın kolaylaştırdığı işlerle insanlara faydalı olmayı niyet etsin. Helal olanı alarak, haram olandan uzak durarak Allah’a itaat etsin ve elinden geldiğince şüpheli şeylerden sakınsın.”
(İman el-Evsat: İbn Teymiyye)

Bir amel için gerekli olan şartları ise Abdullah bin Abbas (ra) şu sözleriyle belirtmiştir:
“Bir amel ancak üç şartla tamamlanır: Aceleyle yapmak, küçümsemek ve gizlemek. Çünkü aceleyle yapılırsa bereketlenir, küçümsenirse büyür ve gizlenirse kemale erer.”

Sahabeden ve selefi salihinden, insanlara faydalı olma konusunda, bazı sözler:
1. Hakim bin Hizam (ra) şöyle demiştir:
“Kapımda bir ihtiyaç sahibi olmadığında bunu, Allah’tan ecir beklediğim musibetlerden biri olarak görürüm.”
(Siyer A’lam en-Nübelâ: Zehebi)
2. Ata bin Ebi Rebah (ra) şöyle demiştir:
“Kardeşlerinizi üç günden sonra kontrol edin; eğer hastalar ise ziyaret edin, meşgullerse yardım edin, unuttularsa hatırlatın.”
(İhya Ulumuddin: Gazali)
3. Hasan bin Sehl (ra), bir adamın bir ihtiyacını karşılayıp teşekkür ettiğinde şöyle der:
“Bize neden teşekkür ediyorsun? Biz makamımızın zekâtı olduğunu düşünüyoruz; tıpkı malın zekâtı olduğu gibi.”
(Adab eş-Şeria: İbn Muflih el-Hanbeli)
4. Hasan el-Basri (ra) şöyle der:
“Bir kardeşimin ihtiyacını gidermem, benim için iki ay itikafta kalmaktan daha sevimlidir.”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)
5. Ubeydullah bin Abbas (ra), yeğenine şöyle demiştir:
“En değerli bağış, insanın istemeden önce verdiği şeydir. Eğer istemişse, ona verdiğin şey onun yüzünü kurtarmak için verdiğin bir bedeldir.”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)
6. Abdullah bin Cafer (ra) şöyle demiştir:
“Cömert kişi, bir kimse istemeden önce veren kişidir; çünkü istemek, insanın yüzünü ortaya koymasıyla olur ve bu, onun için en zor olan şeydir.”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)
7. Tavus bin Keysân (ra) şöyle der:
“Allah bir kula nimet verdiğinde ve insanların ihtiyaçlarını onun eliyle gidermesini nasip ettiğinde, eğer sabreder ve dayanırsa nimet devam eder; aksi takdirde o nimet zayi olur.”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)
8. Mutarrif bin Abdullah bin eş-Şahir (ra), bir arkadaşına şöyle der:
“Eğer benden bir şey isteyeceksen, bunu bana sözle söyleme. Bir kağıda yaz ve bana uzat. Çünkü yüzünde talebin ezikliğini görmek istemem.”
(al-Kanaa vel-Taaffüf: İbn Ebi Dünya)
9. Esma bin Harice (ra) şöyle demiştir:
“Hiç kimseyi azarlamadım ve bir istekte bulunanı geri çevirmedim. Çünkü istekte bulunan kişi ya cömerttir, ihtiyaç nedeniyle istemiştir, onun ihtiyacını gidermek benim görevimdir; ya da cimridir, ona vermekle kendimi korumuş olurum.”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)
10. Muhammed bin Vasî’ (ra) şöyle der:
“Karşılayabileceğim bir ihtiyacı olan birini asla geri çevirmem, gerekirse malımın tamamı gider.”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)
11. Muhammed bin Nadr el-Harisî (ra) şöyle der:
“Mürüvvetin (asaletin) başlangıcı güler yüz, ikinci aşaması insanlara sevgi, üçüncüsü ise ihtiyaçlarını gidermektir. Kendi erdemlerini kaybeden kimseye, atalarının erdemi fayda vermez.”
(al-Mucâlese ve Cevahir el-İlm: Ebu Bekr ed-Dinuri)
12. Muhammed bin al-Münkedir (ra) şöyle der:
“Dünyanın lezzetlerinden geriye sadece kardeşlerin ihtiyaçlarını gidermek kaldı.”
(Adabü’s-Suhbe: Ebu Abdurrahman es-Sülemî)
13. Osman bin Vakid el-Umrî (ra) şöyle demiştir:
“Muhammed bin al-Münkedir’e, ‘Dünyadan seni en çok sevindiren şey nedir?’ diye sordular. O şöyle cevap verdi: ‘Bir müminin kalbine sevinç yerleştirmektir.’”
(Kadâ el-Hâcât: İbn Ebi Dünya)

Tercüme: Ahmet Ziya İbrahimoğlu
16.11.2024 Üsküdar